فهرست مطالب
مقدمه
بدون شک، مفهوم سرمایه گذاری جذابیت خاصی برای همه افراد دارد. اگر به این موضوع فکر کنیم که حتی با سرمایه گذاری یک بخش کوچک از درآمد ماهیانه، در طولانی مدت سرمایه ما به چه اندازه رشد می‌کند، می توانیم به نتایج جالبی برسیم. در واقع، بازدهی دارایی های مختلف مانند سهام، طلا، مسکن، ارز، و حتی صندوق های سرمایه گذاری در سال های اخیر نشان می دهد که سرمایه گذاری در این دارایی ها می تواند در بلند مدت به نتایج قابل توجهی منجر شود.
در واقع، یکی از اصلی‌ترین دغدغه‌ها در دوران بازنشستگی، حفظ کیفیت زندگی و رفاه مانند دوران پیشین است. همچنین، تأمین آتیه فرزندان و خانواده، و پوشش نیازهای مالی در برابر رویدادهایی مانند بیماری و سال‌خوردگی نیز از دیگر دغدغه‌های این دوران هستند. با این وجود، سرمایه گذاری اصولی در دارایی‌های متنوع می‌تواند به طور قابل توجهی به کاهش این دغدغه‌ها کمک کند و در نتیجه، بهبودی در زندگی مالی و اجتماعی افراد را فراهم آورد.
صندوق بازنشستگی تکمیلی چیست؟
این صندوق نوع جدیدی از صندوق بازنشستگی است که تلاش می‌کند وجوه پرداختی توسط کارفرمایان و افراد سرمایه‌گذار را در قالب صندوق‌های سرمایه گذاری بورسی، در اوراق بهادار سرمایه گذاری کند. این صندوق‌ها می‌توانند به سه شکل صندوق سهامی، شاخصی یا صندوق در صندوق فعالیت داشته باشند.
صندوق بازنشستگی یکی از انواع صندوق های سرمایه‌گذاری است که با هدف بهره‌مندی از منافع آن در دوران بازنشستگی، مورد توجه افراد زیادی قرار گرفته است. هدف اصلی این صندوق، تأمین آتیه سرمایه‌گذار در دوران بازنشستگی از طریق
سرمایه‌گذاری مداوم و اصولی است. به این ترتیب، فرد می‌تواند به جای خرید سهام و اوراق بهادار، سرمایه خود را مستقیماً به صندوق بسپارد و از فرصت کسب بازدهی مناسب و مدیریت سرمایه حرفه‌ای در دوران بازنشستگی بهره‌مند شود.
صندوق‌های بازنشستگی در ایران
صندوق‌های بازنشستگی در ایران عمدتاً به نهادهای دولتی و عمومی تعلق دارند و نحوه مدیریت دارایی آنها به واسطه بزرگ بودن دارایی تحت مدیریت خود متفاوت است. اما در بخش خصوصی، صندوق‌های بازنشستگی تکمیلی به عنوان ابزارهای سرمایه گذاری نوین که به بازار معرفی شده‌اند شیوه مدیریت دارایی متفاوت و اصولی‌تری را دنبال می‌کنند. به طور کلی، صندوق سرمایه‌گذاری بازنشستگی تکمیلی با مدیریت حرفه‌ای و هدفمند، با تنوع در ترکیب دارایی‌ها، سعی در کسب بازدهی مناسب برای دوران بازنشستگی دارد.
در این صندوق‌ها، مدیریت ریسک و سرمایه نقش بسیار مهمی ایفا می‌کند. با تخصیص صحیح دارایی‌ها، می‌توان به سرمایه در مقابل نوسانات و جهش‌های اقتصادی، مثل تورم و نوسانات بازار، در دوران‌های رکود، مقاومت بیشتری بخشید. همچنین، از دیگر مزایای مهم صندوق سرمایه‌گذاری بازنشستگی تکمیلی می‌توان به بهره‌گیری بهینه از منابع موجود، حضور حسابرس، متولی و فعالیت تحت نظر سازمان بورس و اوراق بهادار اشاره کرد. در حال حاضر، صندوق‌های بازنشستگی مختلفی در سراسر کشور فعالیت می‌کنند که شامل:
– صندوق بازنشستگی کشوری که برای ذینفعان سازمان تأمین اجتماعی فعالیت می‌کند.
– صندوق‌های بازنشستگی سازمانی و خصوصی که برای کارمندان سازمان‌های مختلف از جمله وزارتخانه‌ها، شرکت‌های دولتی، بانک‌ها و شرکت‌های خصوصی تأسیس شده‌اند.
- بیشتر بخوانید: ارکان صندوق های سرمایه گذاری
انواع صندوق بازنشستگی تکمیلی
از زمان تأسیس اولین صندوق بازنشستگی تکمیلی در کشور، چندین صندوق بازنشستگی مختلف ایجاد شده است، از جمله صندوق بازنشستگی تأمین اجتماعی و صندوق بازنشستگی کشوری. اما میزان سرمایه‌گذاری این صندوق‌ها، سود یا زیان حاصل، و نحوهٔ سرمایه گذاری آنها در دارایی‌های مختلف، هنوز مشخص نیست. این در حالی است که صندوق‌های بازنشستگی بورسی ملزم به انتشار این اطلاعات هستند، و همچنین نوع و نحوهٔ سرمایه‌گذاری آنها بر اساس امیدنامه هر صندوق، به طور کاملاً شفاف مشخص است.
صندوق‌های بازنشستگی تکمیلی سهامی
در این نوع از صندوق‌های بازنشستگی تکمیلی، دارایی‌های خود را به صورت سهام در شرکت‌هایی که در بورس اوراق بهادار ثبت شده‌اند، سرمایه‌گذاری می‌کنند. مدیران این صندوق‌ها بر اساس سیاست سرمایه‌گذاری خود، می‌توانند سرمایه‌گذاری را در هر یک از شرکت‌های مورد نظر انجام دهند و در انتخاب سهام شرکت‌ها، محدودیتی ندارند.
صندوق بازنشستگی تکمیلی شاخصی
در این نوع از صندوق‌های بازنشستگی تکمیلی، عمده دارایی‌های آنها فقط در سهام شرکت‌هایی سرمایه‌گذاری می‌شود که بیشترین تطابق را با یک شاخص خاص در بازار سهام دارند. به عبارت دیگر، سرمایه‌گذاری انجام شده در شرکت‌ها، بر اساس شاخص بازار انجام می‌شود، مثلاً شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران.
صندوق بازنشستگی تکمیلی با سرمایه‌گذاری در صندوق
در این نوع از صندوق‌های بازنشستگی تکمیلی که به عنوان “صندوق در صندوق” شناخته می‌شوند، بخش عمده‌ای از سرمایه‌گذاری آنها در صندوق‌های دیگری که در بازار سرمایه فعالیت می‌کنند، انجام می‌شود. این رویکرد باعث کاهش قابل توجه ریسک سرمایه‌گذاری می‌شود؛ زیرا سرمایه‌گذاری در چندین صندوق مختلف صورت می‌گیرد و از طریق تنوع‌بخشی پرتفوی، ریسک کاهش می‌یابد.
مزایای سرمایه گذاری در صندوق‌های بازنشستگی تکمیلی
مزایای خرید صندوق سرمایه‌گذاری بازنشستگی تکمیلی بورس چیست؟
1. حفاظت در برابر تورم: بخش زیادی از دارایی های این صندوق‌ها، سهام شرکت های بورسی است که با تغییرات نرخ تورم، ارزش خود را افزایش می دهند. این صندوق می تواند به عنوان یک سپر تورمی عمل کرده و ارزش سرمایه‌گذاری ها را حفظ کند.
2. سرمایه‌گذاری در طلا: صندوق‌های بازنشستگی تکمیلی می توانند بخشی از پرتفوی خود را به سرمایه‌گذاری در بازار طلا اختصاص دهند که این اقدام، ارزش سرمایه در برابر تورم داخلی و خارجی را بهبود می بخشد.
3. سرمایه‌گذاری جایگزین: این صندوق‌ها می‌توانند سرمایه‌گذاری در بازارهای جایگزین مانند بازار اختیار معامله را نیز انجام دهند که این موضوع می تواند ریسک سرمایه‌گذاری را کاهش داده و بازدهی مناسبی را فراهم کند.
4. سود مرکب: سرمایه گذاری در این صندوق ها مشمول اثر سود مرکب خواهد بود زیرا عایدی‌های بدست آمده مجدداً سرمایه گذاری شده و ارزش سرمایه را افزایش می دهند که به افزایش بازده صندوق منجر می شود.
5. انعطاف در برداشت: سرمایه گذاران می توانند در هر زمان که بخواهند براساس میزان ابطال واحد های صندوق بازنشستگی تکمیلی، از عایدی این سرمایه گذاری بهره مند شوند.
6. شفافیت: این صندوق ها به دلیل فعالیت در بازار سرمایه و تحت نظارت سازمان بورس، از شفافیت قابل توجهی در ارائه اطلاعات صندوق، پرتفوی سرمایه گذاری، میزان بازدهی و . . برخوردارند.
7. کارمزد پایین و معافیت مالیاتی: ماهیت این صندوق ها مانند سایر صندوق های بورسی است که خرید و فروش آنها نسبت به معاملات سهام کارمزد پایین تری دارد و همچنین معاف از مالیات هستند.
نحوه سرمایه گذاری در صندوق‌های بازنشستگی تکمیلی
برای سرمایه‌گذاری در صندوق بازنشستگی تکمیلی، می‌توانید به یکی از روش‌های زیر عمل کنید:
1) واحد های عادی نوع اول: واحد هایی هستند که طبق اعلام کارفرما، به نام کارفرما و با پرداخت معادل یا درصدی از مبلغ صدور واحد های سرمایه گذاری عادی نوع دوم صادر می شوند.
2) واحدهای عادی نوع دوم: واحد هایی هستند که طبق اعلام کارفرما به نام نیروی کار صادر شده و نزد مدیر صندوق به‌عنوان وثیقه نگهداری می شوند.
3) واحدهای عادی نوع سوم: واحدهایی است که سایر سرمایه گذاران، مطابق رویه پذیره نویسی صدور و ابطال واحد های سرمایه گذاری، با رعایت مقررات مندرج در اساسنامه و امیدنامه صندوق، در زمان پذیره نویسی یا در زمان فعالیت صندوق می توانند اقدام به خرید آن کنند.
رویه صدور و ابطال واحدهای صندوق‌های بازنشستگی تکمیلی
واحدهای سرمایه گذاری در صندوق بازنشستگی تکمیلی بر اساس رویه‌های معین صادر و ابطال می‌شوند. در این روند:
1) صدور واحد های سرمایه گذاری
– واحدهای سرمایه گذاری عادی نوع اول (واحدهای کارفرما) یا نوع سوم می‌توانند توسط کارفرما یا سایر سرمایه گذاران صادر شوند.
– واحدهای سرمایه گذاری عادی نوع دوم (واحدهای کارمند) نیز با تأیید کارفرما قابل صدور هستند.
2) ابطال واحد های سرمایه گذاری
– در صورتی که سرمایه گذاران واحدهای سرمایه گذاری خود را ابطال کرده و درخواست برداشت ارائه دهند، معادل قیمت ابطال واحدها پس از کسر کارمزد ابطال به حساب آنها واریز می‌شود.
– روند ابطال واحدهای سرمایه گذاری بر اساس رویه‌های موجود در اساسنامه و امیدنامه صورت می‌گیرد.
– واحدهای سرمایه گذاری عادی نوع دوم نیز می‌توانند با تأیید کارفرما ابطال شوند.
سخن آخر
در پایان، صندوق بازنشستگی تکمیلی به عنوان یک ابزار مؤثر سرمایه گذاری، امکانات متعددی را برای سرمایه گذاران در دوران بازنشستگی فراهم می‌کند. از بازدهی بالا و شفافیت در عملکرد تا مدیریت حرفه‌ای و ایجاد مزایای کاری، این صندوق‌ها ارزشمندند. به همین دلیل، برای افرادی که به دنبال حفظ قدرت خرید و استفاده از سرمایه‌گذاری‌های مؤثر در دوران بازنشستگی هستند، سرمایه گذاری در صندوق‌های بازنشستگی تکمیلی بسیار مناسب است.
