شرکت سرمایه‌ گذاری چیست؟

مقدمه‌ای بر شرکت سرمایه گذاری

در ادامه معرفی نهادهای مالی مختلف در بازار بورس ایران، در این مقاله قصد معرفی شرکت سرمایه گذاری، تفاوت این شرکت ها با صندوق های سرمایه گذاری و هلدینگ ها را داریم. شرکت های سرمایه گذاری فعالیتی در چارچوب تعیین شده توسط سازمان بورس و اوراق بهادار دارند و عملکرد و فعالیت آن‌ها همواره تحت نظر است.

شرکت سرمایه گذاری چیست؟

براساس بند 21 ماده یک قانون بازار اوراق بهادار 1384، شرکت سرمایه گذاری (Investment Company) از مصادیق نهاد های مالی می باشد که حرفه اصلی و در واقع موضوع اصلی فعالیت آن در اساسنامه، سرمایه گذاری در سهام، سهم الشرکه‌، واحدهای سرمایه گذاری صندوق ها یا سایر اوراق بهادار دارای حق رای شرکت ها، موسسات یا صندوق ها‌ی سرمایه گذاری با هدف کسب انتفاع بدون کسب کنترل یا نفوذ قابل ملاحظه در شرکت، مؤسسه یا صندوق سرمایه گذاری سرمایه پذیر در چارچوب قوانین و مقررات است.

منظور از نفوذ قابل ملاحضه آن است که شرکت سرمایه گذار در انتخاب اعضای هیئت مدیره شرکت سرمایه پذیر دخل و  تصرف قابل ملاحضه نداشته باشد و به عنوان سهامدار راهبردی شرکت سرمایه پذیر شناخته نشود. این موضوع ناقض این نیست که شرکت سرمایه گذاری نمی تواند تحت هیچ شرایطی به عنوان سهامدار راهبردی شرکت سرمایه پذیر قرار گیرد. بلکه بدین معناست که فعالیت اصلی این نوع از نهادهای مالی کسب انتفاع و سود از طریق سود نقدی شرکت های سرمایه پذیر و یا افزایش ارزش سرمایه گذاری می باشد و نه مدیریت راهبردی شرکت های سرمایه پذیر.

* منظور از شرکت سرمایه پذیر، شرکتی است که سهام آن توسط شرکت سرمایه گذاری خریداری می گردد.

همچنین اساسنامه این نوع از نهادهای مالی بر اساس اساسنامه پیشنهادی سازمان بورس تصویب می گردد و موضوع فعالیت های آن به شرح اساسنامه به ترتیب زیر است:

فعالیت‌های اصلی:

۱- سرمایه‌ گذاری در سهام، سهم الشرکه، واحد های سرمایه ‌گذاری صندوق‌ ها یا سایر اوراق بهادار دارای حق رأی شرکت‌ ها، مؤسسات یا صندوق های سرمایه گذاری با هدف کسب انتفاع، به طوری که به تنهایی یا به همراه اشخاص وابسته خود، کنترل شرکت‌، موسسه یا صندوق سرمایه ‌گذاری سرمایه‌ پذیر را در اختیار نگرفته یا در آن نفوذ قابل ‌ملاحظه نیابد.

۲- سرمایه ‌گذاری در سایر اوراق بهادار که به طور معمول دارای حق رأی نیست و توانایی انتخاب مدیر یا کنترل ناشر را به مالک اوراق بهادار نمی ‌دهد.

فعالیت‌های فرعی:

۱- سرمایه ‌گذاری در مسکوکات، فلزات گران‌ بها، گواهی سپرده‌ی بانکی و سپرده‌های سرمایه‌ گذاری نزد بانک ‌ها و مؤسسات مالی اعتباری مجاز.

۲- سرمایه‌ گذاری در سهام، سهم الشرکه، واحد های سرمایه‌ گذاری صندوق ‌ها یا سایر اوراق بهادار دارای حق رأی شرکت‌ ها، مؤسسات یا صندوق ‌های سرمایه‌گذاری با هدف کسب انتفاع به طوری که به تنهایی یا به همراه اشخاص وابسته خود، کنترل شرکت، موسسه یا صندوق سرمایه‌گذاری سرمایه پذیر را در اختیار گرفته یا در آن نفوذ قابل‌ ملاحظه بیابد.

۳- سرمایه‌گذاری در سایر دارایی ‌ها از جمله دارایی‌ های فیزیکی، پروژه‌های تولیدی و پروژه‌های ساختمانی با هدف کسب انتفاع

۴- ارائه خدمات مرتبط با بازار اوراق بهادار از جمله:

• پذیرش سمت در صندوق‌های سرمایه‌گذاری
• تأمین مالی بازارگردانی اوراق بهادار
• مشارکت در تعهد پذیره‌نویسی اوراق بهادار
• تضمین نقدشوندگی، اصل یا حداقل سود اوراق بهادار

۵- شرکت می ‌تواند در راستای اجرای فعالیت‌های مذکور، در حدود مقررات و مفاد اساسنامه اقدام به اخذ تسهیلات مالی یا تحصیل دارایی نماید یا اسناد اعتباری بانکی افتتاح کند و به واردات یا صادرات کالا بپردازد و امور گمرکی مربوطه را انجام دهد. این اقدامات فقط در صورتی مجاز است که در راستای اجرای فعالیت‌ های شرکت ضرورت داشته باشند و انجام آن‌ ها در مقررات منع نشده باشد.

انواع شرکت سرمایه گذاری کدامند؟

تقسیم ‌بندی شرکت‌های سرمایه‌گذاری با توجه به نوع شخصیت حقوقی آن‌ها صورت می گیرد. بر این اساس، شرکت ‌های سرمایه‌ گذاری در سه دسته ‌ی سهامی عام، سهامی خاص و سرمایه ‌گذاری استانی قرار می‌گیرند. در حال حاضر ۱۱۶ شرکت سرمایه‌گذاری مجوز های لازم را اخذ کرده ‌اند که تعداد آن ‌ها به تفکیک به شرح زیر است:

برای اطلاع از آخرین وضعیت شرکت های سرمایه گذاری می توانید از لینک زیر استفاده نمائید:

شرکت های سرمایه گذاری

تفاوت شرکت سرمایه گذاری با صندوق سرمایه گذاری چیست؟

در صندوق‌ های سرمایه‌ گذاری هر زمانی که سرمایه ‌گذار بخواهد، می‌ تواند با ابطال / فروش واحد های سرمایه ‌گذاری از صندوق خارج ‌شود و سرمایه ‌اش را نقد کند، اما در شرکت ‌های سرمایه‌گذاری این امکان به راحتی فراهم نیست. بلکه یک سرمایه‌ گذار در شرکت اگر قصد خروج و دریافت نقدی سرمایه ‌اش را داشتـه باشد، باید سهام خود را به شخص دیگری منتقل کند که این عملیات در واقعیت دارای مشکلاتی نظیر قیمت گذاری نادرست سهام، درگیر صفوف خرید و فروش شدن و … باشد.

خرید سهام در شرکت های سرمایه گذاری به راحتی خرید واحد سرمایه‌گذاری در صندوق‌ ها نیست و اگر کسی بخواهد سرمایه ‌اش را وارد یک شرکت کند، در واقع باید سهام شخص دیگری را که قصد خروج دارد خریداری کند.

بنابراین می‌ توان گفت قابلیت نقدشوندگی سهام در شرکت ‌های سرمایه گذاری نسبت به صندوق های سرمایه گذاری بسیار کم است.

سرمایه شرکت های سرمایه گذاری از نوع سرمایه ثابت است بدین معنی که برای افزایش یا کاهش سرمایه نیاز به برگزاری مجامع عمومی فوق العاده می باشد. این در حالی است که در صندوق های سرمایه گذاری، سرمایه به صورت متغییر است و با افزایش تعداد صدور واحد های جدید، سرمایه صندوق افزایش و با افزایش تعداد ابطال واحد ها، سرمایه کاهش می  یابد و نیازی به برگزاری مجمع در این خصوص نیست.

در جدول زیر، خلاصه‌ای از تفاوت‌ های شرکت سرمایه‌گذاری با صندوق سرمایه‌گذاری ارائه شده است:

بیشتر بخوانید: ارکان صندوق های سرمایه گذاری

تفاوت شرکت سرمایه گذاری با هلدینگ ها

هلدینگ یا شرکت مادر بر خلاف شرکت‌های سرمایه گذاری، در سهام شرکت‌ها با هدف نفود قابل ملاحضه و کنترل شرکت، سرمایه گذاری می کنند. اما هدف اصلی شرکت‎ های سرمایه‌ گذاری، خرید و فروش سهام شرکت ‌های بورسی و غیر بورسی با قصد کسب انتفاع و بازده نقدی و سرمایه ای می باشد تا برای سهامداران خود سود محقق نماید و در مدیریت شرکت‌ هایی که سهامشان را خریداری کرده است، دخل و تصرفی ندارد.

بنابراین شرکت‌های سرمایه گذاری زمانی سهام شرکت‌ های زیرمجموعه (سرمایه پذیر) خود را می‌فروشند که سود خوبی نصیبشان شود. در حالی که شرکت های هلدینگ سهام شرکت‌ های زیرمجموعه خود را با هدف بلند مدت خریداری می کنند و صرفا در موارد خاص اقدام به فروش آن ها می نمایند. مراحل ثبت این دو مدل شرکت شبیه به هم است و تنها تفاوتشان در سرمایه اولیه لازم برای ثبت است.

نحوه ارزشگذاری شرکت های سرمایه گذاری

ارزش‌گذاری سهام شرکت های سرمایه گذاری بر دو اساس صورت می‌گیرد:

روش خالص ارزش دارایی‌ها

خالص ارزش دارایی ‌های یک سهم در واقع ارزش یک سهم از شرکت سرمایه ‌گذاری و معادل ارزش خالص دارایی ‌ها (NAV)  در صندوق‌ های سرمایه‌ گذاری است. این روش بر ارزش روز یا ارزش منصفانه برآوردی دارایی ‌ها و اوراق بهادار شرکت استوار است.

به عبارتی، این ارزش برآوردی از ارزش ذاتی یک سهم شرکت را نشان می ‌دهد. مانند صندوق ‌های سرمایه‌ گذاری از تقسیم خالص دارایی ‌های شرکت (با کسر بدهی‌های شرکت) بر تعداد سهام متعلق به سهامداران به دست می ‌آید.

(بدهی‌ها- دارایی‌ها) + ارزش افزوده = NAV

سود شرکت سرمایه گذاری از کجا حاصل می شود؟

همانطور که تا اینجای مطالب گفته شد؛ فعالیت اصلی شرکت های سرمایه گذاری شناسایی سهام های پربازده و فرصت های سرمایه گذاری با بازدهی بالا می باشد تا در آن ها سرمایه گذاری کنند و از دو طریق بازده نقدی و یا بازده سرمایه ای منتفع گردند و در نهایت سود محقق شده را بین سهامداران خود تقسیم نمایند.

بیشتر بخوانید: ریسک و بازده چیست؟

سخن پایانی

در این مقاله، به معرفی شرکت‌ های سرمایه‌ گذاری و هدف اصلی تشکیل آن ‌ها پرداختیم. در طول این بحث، به تفاوت بین شرکت‌ های سرمایه ‌گذاری، صندوق ‌های سرمایه‌گذاری و هلدینگ ‌ها پرداختیم. همچنین، انواع شرکت‌ های سرمایه‌ گذاری و روش ‌های کسب سود آن‌ ها را بررسی کردیم. امیدواریم این مقاله به شما کمک کرده باشد تا درک بهتری از عملکرد و اهداف این نهادهای مالی پیدا کنید.