بورس تهران از جمله مهم‌ترین ارکان نظام مالی کشور به شمار می‌رود و نقشی اساسی در تامین مالی بنگاه‌های اقتصادی، هدایت سرمایه‌های سرگردان به سمت فعالیت‌های مولد، شفافیت اقتصادی و توزیع عادلانه ثروت ایفا می‌کند.
فهرست مطالب
ریشه بورس از کجاست؟
ریشه‌های بورس به قرن پانزدهم میلادی در اروپا باز می‌گردد. در آن زمان، بازرگانان و کسبه در شهرهایی مانند بروژ در بلژیک و آمستردام در هلند، در مکان‌های مشخصی گرد هم می‌آمدند و به خرید و فروش کالاهای خود می‌پرداختند. به تدریج، این مکان‌ها به محل معامله اوراق بهادار مانند سهام و اوراق قرضه نیز تبدیل شدند.
اولین بورس اوراق بهادار به شکل امروزی در سال 1570 در شهر آنتورپ بلژیک تاسیس شد. در این بورس، سهام شرکتهای دولتی و خصوصی معامله می‌شد. پس از آن، بورس‌های اوراق بهادار در سایر شهرهای اروپایی مانند لندن، آمستردام و پاریس نیز تاسیس شدند.
بورس تهران چیست؟
بورس اوراق بهادار تهران، که با نام (Tehran Stock Exchange – TSE) شناخته می‌شود، بزرگترین و مهم‌ترین بورس اوراق بهادار ایران است. این بورس در سال ۱۳۴۶ تاسیس شده و نقش حیاتی در نظام مالی کشور ایفا می‌کند. TSE خرید و فروش انواع اوراق بهادار، از جمله سهام، اوراق قرضه و مشتقه را از طریق شبکه‌ای از کارگزاران مجاز تسهیل می‌کند. شرکت‌هایی که به دنبال رشد سرمایه هستند می‌توانند سهام خود را در این بورس عرضه کنند و از طرف دیگر، سرمایه‌گذاران به طیف وسیعی از فرصت‌های سرمایه‌گذاری دسترسی پیدا می‌کنند.
ایده ابتدایی برای تشکیل بورس تهران به سال ۱۳۱۵ شمسی بر می‌گردد. در این سال یک هیئت هلندی و بلژیکی به منظور بررسی و تدوین قانونی جامع در این خصوص وارد ایران شدند که مطالعات آنها با شروع جنگ جهانی دوم متوقف شد. ۱۸ سال بعد و در سال ۱۳۳۳ شمسی، عملیات تشکیل بورس اوراق بهادار تهران به اتاق بازرگانی صنایع و معادن ایران، بانک مرکزی و وزارت بازرگانی محول شد.
در اردیبهشت ۱۳۴۵ بود که لایحه تشکیل بورس اوراق بهادار در مجلس شورای ملی تصویب و در نهایت در ۱۵ بهمن ۱۳۴۶، بورس تهران با عرضه سهام بانک صنعت معدن و شرکت نفت پارس آغاز به فعالیت نمود.
بورس اوراق بهادار تهران در طول سال‌های گذشته، پیشرفت قابل توجهی داشته است. این بورس با به‌کارگیری یک پلتفرم معاملاتی مدرن، گسترش دامنه فعالیت خود با ارائه ابزارهای مالی جدید و ساده‌سازی قوانین و مقررات، به جذب سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی بیشتری اقدام کرده است. تسه تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار (SEO) خودتنظیم است. شاخص‌های کلیدی متعددی عملکرد TSE را دنبال می‌کنند که شاخص کل (TEDPIX) پر‌دنبال‌ترین آن‌هاست.
بورس اوراق بهادار تهران مزایای زیادی را برای شرکت‌ها و سرمایه‌گذاران به همراه دارد. شرکت‌ها می‌توانند برای تامین مالی توسعه یا پروژه‌های جدید، به طور کارآمد سرمایه جذب کنند.
سرمایه‌گذاران نیز از پتانسیل بازدهی بالا، متنوع‌سازی سبد سهام خود و سطح شفافیتی که شرکتهای پذیرفته شده ارائه می‌دهند، بهره‌مند می‌شوند. با این حال، مهم است به خاطر داشته باشید که تسه، مانند هر بازار سهام دیگری، با نوساناتی روبرو است. تحقیق دقیق، داشتن استراتژی‌های سرمایه‌گذاری درست و تحمل ریسک، برای موفقیت در این بازار پویا ضروری است.
زمان انجام معاملات در بورس تهران
معاملات سهام و اوراق بهادار در بورس تهران، از شنبه تا چهارشنبه هر هفته (بجز روزهای تعطیل عمومی) از ساعت ۹ صبح تا ۱۲:۳۰ ادامه پیدا می‌کند.
شایان ذکر است بازه زمانی پیش گشایش بورس تهران، ساعت ۸:۴۵ تا ۹:۰۰ صبح است که در طی این بازه زمانی، فعالان بازار می‌توانند سفارشات خود را ثبت کنند که پس از ساعت ۹ و اغاز رسمی فعالیت بورس در آن روز، اجرایی شوند.
انواع بازارهای بورس در ایران
در ایران، چهار نوع بازار بورس وجود دارد که هرکدام ویژگی‌ها و کارکردهای به خصوص خود را دارند، در ادامه، با این بازارها آشنا خواهیم شد.
بورس تهران (بورس اوراق بهادار تهران):
- مهم‌ترین و بزرگترین بورس ایران است که در آن سهام شرکتهای پذیرفته شده به طور متشکل معامله می‌شود.
- شرکت‌هایی که سهام آنها در بورس پذیرفته شده، باید از نظر مالی و مدیریتی شرایط خاصی را داشته باشند.
- معاملات در بورس اوراق بهادار تهران از طریق کارگزاری‌های مجاز انجام می‌شود.
- حجم معاملات و نقدشوندگی سهام در این بازار بالا است.
- نمونه‌هایی از شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران: فولاد مبارکه، ایران خودرو، بانک ملت و ..
فرابورس ایران
- دومین بورس کشور است که در آن اوراق بهادار شرکتهای کوچک‌تر و کم ریسک‌تر معامله می‌شود.
- مقررات پذیرش در فرابورس ایران به اندازه بورس تهران سختگیرانه نیست.
- شرکتهای پذیرفته شده در فرابورس ایران عمدتاً شرکتهای دولتی، شرکتهای وابسته به نهادهای عمومی و شرکتهای سهامی عام با سابقه فعالیت کوتاه‌تر هستند.
- حجم معاملات و نقدشوندگی سهام در فرابورس ایران نسبت به بورس اوراق بهادار تهران کمتر است.
- نمونه‌هایی از شرکتهای پذیرفته شده در فرابورس ایران: سایپا، مپنا، هپکو، بانک پارسیان، و …
بورس کالا ایران
- در این بورس، کالاهایی مانند فلزات، مواد پتروشیمی و محصولات کشاورزی مورد معامله قرار می‌گیرد.
- معاملات در بورس کالا به صورت نقدی، سلف، آتی و اختیار معامله انجام می‌شود.
- هدف از راه‌اندازی بورس کالا، شفافیت در قیمت‌گذاری کالاها، کشف قیمت عادلانه و جلوگیری از دلالی و واسطه‌گری است.
- نمونه‌هایی از کالاهای معامله شده در بورس کالا: فولاد، مس، پتروشیمی، زعفران، و …
بورس انرژی
- در این بورس، حامل‌های انرژی مانند برق، گاز و نفت خام معامله می‌شود.
- معاملات در بورس انرژی به صورت نقدی و آتی انجام می‌شود.
- هدف از راه‌اندازی بورس انرژی، تامین مالی صنعت برق و انرژی، شفافیت در قیمت‌گذاری حامل‌های انرژی و ایجاد رقابت در این بخش است.
- نمونه‌هایی از حامل‌های انرژی معامله شده در بورس انرژی: برق، اوراق تسویه تعهدات برق، اوراق گواهی ظرفیت برق و …
مزایای سرمایه‌گذاری در بازار بورس تهران
- مشارکت در سودآوری شرکت‌ها: با سرمایه‌گذاری در سهام شرکت‌ها، می‌توان در سودآوری آنها مشارکت کرد و از طریق افزایش قیمت سهام و پرداخت سود سهام، به نرخ بازدهی مناسب دست یافت.
- تنوع‌بخشی به سبد سرمایه‌گذاری: سرمایه‌گذاری در بورس، راهکاری برای تنوع‌بخشی به سبد سرمایه‌گذاری و کاهش ریسک است.
- محافظت از سرمایه در برابر تورم: در شرایط تورمی، سرمایه‌گذاری در بورس می‌تواند راهکاری برای حفظ ارزش سرمایه باشد.
- دسترسی به نقدینگی: سهام شرکتهای پذیرفته شده در بورس، نقدشوندگی بالایی دارند و به راحتی قابل تبدیل به پول نقد هستند.
نکاتی برای شروع سرمایه‌گذاری در بورس تهران
- ابتدا شما باید کد سجامی خود را دریافت کنید. در این مقاله به بررسی جامع سجام و کد سجامی پرداخته‌ایم.
- سپس، کافیست که با انتخاب کارگزاری هوشمند رابین و افتتاح حساب رایگان، کد بورسی خود را تنها و تنها در سه کلیک دریافت کنید.
نکته مهمی که باید مدنظر داشته باشید این است که بازار بورس دارای ریسک‌های به خصوص خود است. با سرمایه‌گذاری آگاهانه و اصولی در این بازار می‌توانید به اهداف مالی خود دست پیدا کنید.
