سبدگردانی یا مدیریت پرتفوی (Portfolio Management) خدمتی است که توسط شرکت‌های سبدگردان دارای مجوز از سوی سازمان بورس به سرمایهگذاران ارائه می‌شود. سرمایه‌گذاری در بازارهای مالی به صورت مستقیم یا غیر مستقیم صورت میگیرد.
در روش مستقیم، فرد سرمایهگذار شخصاً اقدام به خرید دارایی مالی (انواع مختلف اوراق بهادار) می‌نماید.
اما در روش غیرمستقیم به واسطه عدم دانش، تخصص و یا فرصت کم افراد جهت پایش بازار، به صندوق‌های سرمایه‌گذاری و یا شرکت‌های سبدگردان مراجعه می‌کنند. در این مقاله تمرکز بر معرفی شرکت‌های سبدگردان و خدمات آنها میباشد.
فهرست مطالب
سبدگردان کیست؟
شرکت‌های سبدگردان، نهادهای مالی دارای مجوز از سوی سازمان بورس و اوراق بهادار هستند که به نام و به حساب سرمایهگذار اقدام به خرید و فروش اوراق بهادار می‌نمایند.
سبدگردان در قالب قراردادی مشخص و به منظور کسب انتفاع، به مدیریت اوراق بهادار (خرید و فروش) سرمایهگذار می‌پردازد. این اوراق بهادار شامل سهام، صندوق‌های سرمایه‌گذاری، اختیار معامله، گواهی سپرده کالایی و … میباشد.
این فعالیت در کشور به تازگی اهمیت و جلوه خود را کسب نموده اما در جهان قدمتی طولانی دارد و از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
- حتما بخوانید: آشنایی با مفاهیم و اصطلاحات بورسی
مزایای سبدگردانی
1) سود و زیان در صندوق‌های سرمایه‌گذاری به صورت مشاع میباشد یعنی تصمیمات سرمایهگذاران جهت خرید و فروش واحدهای صندوق به طور غیرمستقیم بر بازدهی شما تأثیر می‌گذارد.
2) سبد گردانی اختصاصی قدرت عمل و انتخاب بیشتری برای مشتری و سبدگردان ایجاد می‌کند و سبدگردان می‌تواند ریسک بالاتر و بازدهی بالاتر برای سبد اختصاصی انتخاب کند. یا بالعکس، ریسک کمتر و بازدهی کمتر را انتخاب کند. صندوق‌های سرمایه‌گذاری به واسطه حد نصاب ترکیب دارایی‌های خود انعطاف پذیری سبدها را ندارند.
3) مشتری در جریان کامل همه معاملات و خرید و فروش‌های سبد گردان قرار دارد و اطلاع رسانی و شفافیت بیشتری در نحوه مدیریت دارایی در فرآیند سبدگردانی نسبت به صندوق‌های سرمایه‌گذاری وجود دارد.
4) سرمایه‌گذاری و مدیریت دارایی‌های مالی شما توسط افراد حرفه‌ای و متخصص بازار سرمایه صورت میگیرد.
5) سود ناشی از سرمایه‌گذاری معاف از مالیات است.
6) عدم وجود تضاد منافع بین سبدگردان و سرمایهگذار به واسطه بُرد-بُرد بودن قرارداد.
معایب سبدگردانی
1) کارمزد مدیریت سبد به نسبت کارمزد صندوق‌های سرمایه‌گذاری بیشتر است.
2) سرمایه مورد نیاز جهت سبدگردانی اختصاصی زیاد میباشد.
کارمزد سبدگردانی
کارمزدهای سبد گردانی به دو نوع ثابت و متغیر تقسیم می‌شود.
نوع ثابت آن به صورت سالانه توسط سرمایهگذار پرداخت می‌شود. کارمزد ثابت در بین شرکت‌های سبدگردانی متفاوت است اما به طور میانگین 1% از ارزش روزانه پرتفوی سرمایهگذار به عنوان کارمزد ثابت لحاظ می‌گردد و طی صورت‌حساب‌های دوره‌ای برای سرمایهگذار ارسال می‌گردد.
کارمزد متغیر مربوط به عملکرد مدیر سبد میباشد. در صورتی که مدیر بتواند بازدهی بالاتر از شاخص مدنظر ایجاد کند، درصدی از ما به التفاوت مربوط به سبدگردان خواهد بود. کارمزد ثابت و متغیر در قرارداد مشخص می‌گردد.
- حتما بخوانید: آموزش سرمایه گذاری در بورس
سؤالات متداول سبدگردانی
1. آیا تضمینی برای سود سبدگردانی وجود دارد؟
خیر، باتوجه به اینکه هر فرد ریسک پذیری خود را دارا میباشد، بنابراین نمیتوان سود قطعی و مشخصی را برای او تضمین کرد.
2. آیا امکان فسخ قرارداد زودهنگام وجود دارد؟
بله، هر یک از طرفین قرارداد میتوانند قرارداد را قبل از انقضای مدت فسخ کند، مشروط به اینکه این موضوع را کتباً به طرف دیگر اطلاع دهد. نمونه قرارداد سبدگردانی
3. چه تضمینی بر حسن اجرای سبدگردان وجود دارد؟
درآمد اصلی سبد گردان از محل کارمزد متغیر است، بنابراین او حداکثر تلاش خود را می‌کند تا برای مشتری بازدهی ایجاد کند.
به همین دلیل رابطه بین سبدگردان و مشتری یک رابطه برد-برد است، یعنی در صورتی که سرمایهگذار سود کند، سبدگردان نیز منتفع می‌شود.
4. آیا اشخاص نیز میتوانند سبدگردانی کنند؟
خیر، افراد حقیقی امکان سبدگردانی برای سرمایهگذاران را ندارند. بنابراین در صورتی که فرد سرمایهگذار متحمل زیان شود.
پیگیری این مورد از مراجع قضائی کار دشواری خواهد بود. اما در صورتی که از سبدگردانها شکایتی داشته باشید میتوانید ضمن مراجعه به سامانه شکایات سازمان بورس اقدام به طرح شکایت نمایید.
5. چه کسی بر سبدگردان نظارت دارد؟
قراردادهای سبدگردانی از سه مجرا مورد نظارت قرار میگیرد:
1- سازمان بورس
2- امین سبد
3- حسابرس و بازرس
سخن آخر
سبدگردانی یک خدمت مالی است که توسط نهادهای مالی دارای مجوز از سازمان بورس به سرمایهگذاران ارائه می‌شود. در این روش، افراد به جای خرید مستقیم اوراق بهادار، به شرکت‌های سبدگردان مراجعه کرده و آنها بر اساس اهداف و ریسک مورد نظرشان، سبدهای سرمایه‌گذاری متناسب با آنها ایجاد می‌کنند.
سبدگردانی توسط شرکت‌های دارای مجوز انجام می‌شود که به نام و به حساب سرمایهگذاران اقدام به خرید و فروش اوراق بهادار می‌نمایند. این خدمت امکاناتی مانند تنوع در انتخاب سبدها، مدیریت حرفه‌ای توسط متخصصان بازار، شفافیت در معاملات و انعطاف بیشتر برای سرمایهگذاران فراهم می‌کند.
